Nu is het vrij simpel: de rechtbank is dicht, en de zittingen die wél doorgaan vinden plaats via een videoverbinding. Maar hoe zit het “normaal gesproken”? Mag je dan simpelweg ook even “inbellen”, of ben je als verdachte verplicht bij je eigen zitting aanwezig te zijn?
Long answer short: nee. Als verdachte ben je – behoudens uitzonderingen – niet verplicht bij je eigen zitting aanwezig te zijn. Het betreft een aanwezigheidsrecht, en geen aanwezigheidsplicht.
Uitzondering 1 betreft minderjarige verdachten. Indien de verdachte onder de 18 is dient hij in beginsel wel te verschijnen. Dit hangt samen met de pedagogische doelstelling van het jeugdstrafrecht.
Uitzondering 2 betreft het geval wanneer de rechter de verdachte het bevel geeft om aanwezig te zijn (art. 278 lid 2 Sv). Denk aan Gökmen T., de tramschutter. Hij wilde niet bij zijn terechtzitting aanwezig zijn, maar de rechtbank oordeelde dat het wenselijk was dat hij er wél bij was en dat die keus in dit geval dus niet aan hem was. Vaak wordt een bevel te verschijnen vergezeld door een bevel tot medebrenging. Simpel gezegd: de politie komt je halen.
Behoudens deze uitzonderingen gebeurt het met enige regelmaat dat een zitting plaatsvindt zonder verdachte. Een cliënt kan mij wel machtigen om namens hem of haar het woord te voeren. Met zo’n machtiging wordt de verdachte geacht afstand te hebben gedaan van zijn aanwezigheidsrecht. Ik voer dan namens mijn cliënt de verdediging ter terechtzitting.
Of dit echter zo blijft is maar de vraag. In november 2019 is door Minister Dekker een wetsvoorstel ingediend om voor (bepaalde) verdachten een verschijningsplicht in te voeren. De vraag is echter of dat (ook voor het slachtoffer!) wel zo wenselijk is… As always: keep you posted!
