Laat ik vooropstellen dat de inhoud van deze post niets zegt over mijn mening met betrekking tot de klimaatcrisis of over de actie an sich. Dit is een juridisch account en geen (politiek) activistisch account. Maar juist op juridisch vlak heb ik wel iets te zeggen over deze zaak.
Gisteren oordeelde de Politierechter tijdens een zogenaamde supersnelrechtzitting dat de klimaatactivist die vorige week zijn hoofd aan het ‘Meisje met de parel’ vastplakte twee maanden de cel in moet. De tweede verdachte, die de actie filmde, kreeg dezelfde straf. Van deze twee maanden is één maand voorwaardelijk opgelegd; deze maand wordt alleen tenuitvoergelegd als binnen de proeftijd wordt gerecidiveerd. Het OM eiste precies het dubbele: vier maanden cel waarvan twee voorwaardelijk. De Politierechter oordeelde ook de onmiddellijke gevangenneming: de straf gaat meteen in.
In Instagram-stories vroeg ik naar jullie mening over deze straf. 44% van jullie vindt de straf te hoog, 38% vindt de straf terecht, en 17% van jullie vindt de straf te laag. Ik ben het eens met de eerste en grootste groep. Ik vind de straf veel te hoog.
Feit 1: het schilderij zelf is niet beschadigd noch is bewezen dat dat het doel was van de activisten. Ze zeggen zelf van niet. Over de band van het voorwaardelijk opzet (het had wel kúnnen gebeuren) kom je wel tot een bewezenverklaring, maar voor de strafmaat mag en kan dit feit m.i. wel worden meegenomen.
Feit 2: doorgaans worden in vergelijkbare zaken geldboetes en taakstraffen opgelegd. Zeker bij first offenders zoals deze (beide hadden een blanco strafblad). Voor vernieling en openlijk geweld tegen goederen schrijven de richtlijnen geen onvoorwaardelijke gevangenisstraffen voor. Daarnaast: voor andere acties zoals het dumpen van afval op de snelweg en voor het blokkeren daarvan zijn taakstraffen opgelegd. Hoewel iedere zaak en iedere verdachte anders is, lijkt deze straf niet te rijmen met straffen die in andere, vergelijkbare, zaken zijn opgelegd.
Feit 3: de straf is hoog in vergelijking met straffen voor andere delicten. Ik kreeg gisteren 101 DM’s van volgers die zich hierover verwonderden. ‘Dus als je de Jumbo in Amsterdam met 7 man binnenvalt krijg je een taakstraf en voor het vastplakken van je hoofd aan een glasplaat moet je gelijk de bajes in?’ Nogmaals, iedere zaak en iedere verdachte is anders. Ik begrijp echter heel goed dat dit vragen oproept.
Wat mij echter het meest opvalt is dit. De Politierechter, zo las ik op het Twitterverslag van Saskia Belleman, gaf aan dat voor herhaling moet worden gevreesd. Dat zou de reden kunnen zijn voor het feit dat de onmiddellijke gevangenneming is bevolen. Ik vind dat echter niet passend. Bij veelvoorkomende delicten waarvan min of meer is uitgekristalliseerd wat voor straf kan worden opgelegd was dit wellicht nog te begrijpen, maar de kans dat het hof in hoger beroep tot een andere straf(modaliteit) komt is reëel. Echter hebben deze actievoerders hun straf er dan allang opzitten, dus is de vraag wat het nut nog is van een eventueel hoger beroep.
Mij bekruipt het gevoel dat met deze straf (eveneens?) een signaal tracht te worden afgegeven aan toekomstige actievoerders. Hoewel één van de strafdoelen is dat een straf een afschrikkende werking kan hebben, is het maar de vraag of het straffen van déze actievoerders daar wel voor bedoeld moet zijn. Straf je hen dan niet voor wat anderen mogelijk gaan doen?
Ik begrijp dat in ieder geval voor een gedeelte van de maatschappij alleszins invoelbaar is dat deze actie vraagt om een reactie vanuit justitie. Mijns inziens is deze reactie echter niet passend en kort en goed veel te fors. We zullen zien wat een eventueel hoger beroep gaat brengen.
