Op 29 juni (6 dagen geleden) maakte Marije Jeltes via social media bekend dat ze per 1 september stopt. Het resultaat op LinkedIn (tot nu toe): 197x interessant en 92 commentaren. Twitter: 71 retweets, 36 vind-ik-leuks, en 38 reacties. Drie dagen na haar bekendmaking stond mr. Jeltes met foto en interview in het Advocatenblad. Nog eens honderden keren gedeeld en geliked.
Waarom zoveel aandacht?
Marije Jeltes is jeugd(straf)rechtadvocaat, al 13 jaar lang. Ik “ken” haar van Twitter als bevlogen advocate, iemand die zich hard maakt voor de (bezuinigingen in de) rechtsbijstand. Haar bericht op 29 juni luidde als volgt:
Na 13 jaar (jeugd)strafrechtadvocatuur hang ik per 1 september mijn advocatentoga aan de wilgen. Verdachten, jongeren in de jeugdhulp, psychiatrisch patiënten en slachtoffers staan bij mij altijd op nummer 1, maar het voortdurend vechten voor elke euro en steeds meer moeten doen voor een lagere/geen vergoeding ben ik moe. Tijd voor iets nieuws; ik heb nog geen idee! Tot ziens! #redderechtsbijstand
#redderechtsbijstand
Wat bedoelt mr. Jeltes nou precies? Ik licht het toe.
Sinds een aantal jaar is er vanuit de praktijk kritiek op het zgn. toevoegingenstelsel (de gefinancierde rechtsbijstand, of in de volksmond het “pro deo-stelsel”). Kort en goed luidt de kritiek dat in dat soort zaken advocaten te weinig geld krijgen om hun werk naar behoren te kunnen doen. Naar aanleiding van die kritiek heeft de Commissie Van der Meer (officieel: Commissie evaluatie puntentoekenning rechtsbijstand) onderzoek gedaan. De conclusie: advocaten die voor hun inkomen afhankelijk zijn van de gefinancierde rechtsbijstand verdienen bij lange na niet genoeg. Het kabinet moet jaarlijks 127 miljoen euro extra uittrekken om een redelijk inkomen te kunnen garanderen, berekent de commissie.
Op 1 februari dit jaar zijn ca. 350 advocaten de straat op gegaan in Den Haag om te protesteren. Of dit togaprotest iets uit heeft gehaald is tot nu toe nog maar de vraag. Vooralsnog houdt het kabinet zich stil en zijn er geen veranderingen doorgevoerd.
Is het dan echt zo erg?
Ik zou zeggen, oordeel zelf.
Simpel voorbeeldje. Voor een Politierechter-zitting (waar het gros van de zaken wordt behandeld) krijg je 6 punten. Eén punt staat gelijk aan ca. € 105, dus voor een PR moet je klaar zijn voor ca. € 630. Voor dat bedrag moet je het dossier lezen, de zaak bespreken met je cliënt, je pleitnota schrijven, de zitting bijwonen, correspondentie voeren met OM/Rechtbank/overigen, etc. Reiskosten krijg je vergoed tegen het luttele bedrag van 9 cent per kilometer, en van dit alles gaat dan nog belasting af. Volgens de berekening van mr. Jeltes hou je bruto in veel zaken op toevoeging ongeveer 33 euro over. Na kosten en belastingen is dat netto een tientje.
In sommige gevallen kan je vragen om extra geld (de zogeheten “extra uren-zaken), maar daar wordt niet bepaald scheutig mee omgegaan. Uit eigen ervaring kan ik je vertellen dat extra uren zelfs in een moordzaak worden afgewezen…
Onderaan de streep komt het erop neer dat je ofwel een absurd aantal zaken moet draaien om het enigszins rendabel te houden, ofwel ervoor moet kiezen om geen toevoegingszaken meer aan te nemen, ofwel nevenactiviteiten moet ontplooien. Of een combinatie van die drie. Hoe dan ook: degenen met een lager inkomen zijn de dupe. Vandaar: #redderechtsbijstand.
Frustrerend
Dit soort berichten raken me echt. Ik vind het bizar dat een advocaat, puur en alleen vanwege bezuinigingen, moet besluiten te stoppen. Dit is een gevaar voor de kwaliteit van de rechtsbijstand, schept een precedent, en is zonde van de jaren opleiding die de advocaat heeft genoten. Nog maar in het midden gelaten hoe ontzettend jammer het is dat je het beroep dat je graag wilt uitoefenen niet meer kunt uitoefenen. Ik hoop dat de overheid door dit bericht wakker wordt geschud, dan heeft mr. Jeltes haar toga in ieder geval niet voor niets aan de wilgen gehangen.
Marije, ik wens je het allerbeste.
