Misdaad mag niet lonen, zo hoorde ik vanmorgen op zitting. Niet voor de eerste keer overigens; het OM (en de Rechtbank) gebruiken deze leus meer dan eens. Maar wat gebeurt er eigenlijk met het geld dat daders hebben verdiend met het plegen van strafbare feiten? Die 2 miljoen winst van degene die een juwelier beroofde en zijn opbrengst verkocht, of die honderdduizenden euro’s die verdiend werden aan een drugstransport?
Voor deze situatie is art 36e Sr in het leven geroepen: de ontnemingsmaatregel voor wederrechtelijk verkregen voordeel. Met andere woorden: een maatregel om geld (dat in strijd met de wet verdiend is) af te nemen. Het uitgangspunt van de Hoge Raad voor deze maatregel (geen straf!) is dat precíes het verdiende bedrag ontnomen wordt. Geen euro meer en geen euro minder. Een te hoog bedrag zou namelijk een bestraffend karakter hebben en daarvoor hebben we nu juist de al opgelegde straf (gevangenisstraf, taakstraf of boete).
Hoe wordt het WVV berekend? Tja, dat is vaak een hele klus. Het OM onderbouwt een dergelijke vordering meestal met een rapport waar je U tegen zegt. In geval van een drugszaak wordt bv een berekening gemaakt aan de hand van verklaringen van afnemers. Als afnemers hebben verklaard een X aantal keer drugs te hebben gekocht voor een Y bedrag in periode Z dan wordt getracht die inkomsten te extrapoleren over de gehele periode. In het geval van een hennepzaak wordt geschat hoe vaak er zou zijn geoogst en wat dan de opbrengsten zouden zijn geweest per oogst. Vervolgens mogen wij advocaten daar weer wat van vinden, en trust me – dat vinden wij dan ook.
De ontnemingsmaatregel wordt als zeer ingrijpend gezien. Als first offender in een hennepzaak krijgt iemand vaak een taakstraf en voorwaardelijke gevangenisstraf, maar kan de ontneming oplopen tot tonnen. De maatregel wordt dan als ingrijpender ervaren dan de straf. Zeker als de veroordeelde niets heeft verdiend (en de rechter denkt van wel) of de veroordeelde het geld alweer heeft uitgegeven. Misdaad mag niet lonen – prima. Maar voorkomen dient natuurlijk te worden dat iemand méér moet terugbetalen dan hij daadwerkelijk heeft verdiend. En daar zijn wij dan weer voor.
