Stel: op 1 januari wordt bekend dat meneer X mogelijk iets te maken heeft met de dood van mevrouw Y. Zijn DNA is aangetroffen op de sjaal waarmee zij gewurgd is. Meneer X wordt aangehouden en verhoord maar ontkent in alle toonaarden. Hij is namelijk sjaaltjesverkoper, en dat is waarom zijn DNA op die sjaal zit. Meneer X moet op 1 september voorkomen. Moet hij dan tot die tijd blijven vastzitten?
Daarbij is het volgende schema van belang:
1️⃣Inverzekeringstelling (op het politiebureau): als het belang van het onderzoek dat vereist kan meneer X maximaal 3 dagen (evt. verlengd met nog eens 3 dagen) worden vastgezet.
2️⃣Inbewaringstelling (in een Huis van Bewaring): als de OvJ wil dat meneer X nog langer in voorarrest blijft, vraagt hij de rechter-commissaris om een bevel tot bewaring van 14 dagen. De r-c doet dat niet zomaar. De eisen: er moet sprake zijn van een ernstig misdrijf waarvoor dit is toegestaan, er moet sprake zijn van ernstige bezwaren tegen meneer X (een ‘flinke verdenking’), en er moet tot slot sprake zijn van een grond of reden om meneer X te houden (bv nader onderzoek of vluchtgevaar). Let op: het voorarrest mag nooit langer duren dan de potentiële straf.
3️⃣Gevangenhouding (ook in een HvB): als de OvJ na 14 dagen weer wil verlengen dan gaat hij naar de raadkamer van de rechtbank. Aan deze 3 rechters vraagt de OvJ om een verlenging van 30, 60 of 90 dagen. Dit noem je gevangenhouding. Dezelfde eisen als bij de inbewaringstelling zijn van toepassing. Na 90 dagen totaal vindt de eerste pro forma zitting plaats. Und so weiter.
Gedurende iedere stap kan de advocaat van meneer X vragen om het voorarrest te beëindigen of te schorsen. In dat laatste geval worden er voorwaarden verbonden aan de vrijlating (bv een enkelband). Houdt meneer X zich niet aan de voorwaarden, dan gaat hij weer terug in voorarrest.
Vuistregel = hoe ernstiger de verdenking, hoe groter de kans dat iemand moet blijven. De kans dat meneer X tot aan de zitting in voorarrest zit is dus groter dan iemand die verdacht wordt van het stelen van een halve liter pils. Maar het hoéft dus niet!🤓